Congestiemanagement

In Nederland groeit de vraag naar elektriciteit snel, onder andere door elektrificatie van productieprocessen, logistiek en mobiliteit. Tegelijkertijd neemt ook het aanbod van duurzame energie toe, zoals zonne- en windenergie. Deze ontwikkelingen zorgen voor piekbelastingen op het net, terwijl de fysieke infrastructuur, kabels, transformatorstations en verdeelpunten niet overal voldoende transportcapaciteit heeft om deze pieken op te vangen.

Het ontstaan van een te kort aan transportcapaciteit in het elektriciteitsnet noemen we netcongestie. Er is dan tijdelijk geen ruimte meer om extra energie te af te nemen of te leveren. Dit kan gevolgen hebben voor zowel bedrijven als huishoudens. Denk aan vertraging bij het aanvragen van een nieuwe aansluiting of beperkingen bij het terugleveren van zelf opgewekte energie.

Als een systeembeheerder voorziet dat in een gebied de gevraagde transportcapaciteit de beschikbare transportcapaciteit structureel overschrijdt, start deze met een congestieonderzoek. Door congestieonderzoeken brengt de systeembeheerder de grootte en duur van de verwachte netcongestie in kaart. Daarnaast onderzoekt de systeembeheerder de mogelijkheden om congestiemanagement toe te passen. Tijdens het congestieonderzoek onderzoekt de systeembeheerder de mogelijkheden om in samenwerking met aangeslotenen in het congestiegebied momenten van netcongestie samen op te lossen.

Voor de systeembeheerder is het uitvoeren van congestieonderzoek een voorwaarde voordat de systeembeheerder aanvragen voor transportcapaciteit mag weigeren (ACM) (Artikel 9.9 Netcode elektriciteit). De uitkomst van congestieonderzoeken worden gepubliceerd op de websites van de transmissiesysteembeheerder (TenneT) en distributiesysteembeheerders (Stedin, Enexis en Liander). Wanneer relevant, kunnen systeembeheerders informatie delen over welke aansluitingen zich in het congestiegebied bevinden waarvoor congestiemanagement kan worden toegepast. De systeembeheerders geven op de capaciteitskaart de huidige transportcapaciteit voor afname en invoeding per gebied weer. Op deze kaart is zichtbaar waar sprake is van netcongestie én of congestiemanagement toegepast wordt door de systeembeheerders.

Als er in een gebied sprake is van netcongestie moet de systeembeheerder congestiemanagement toe te passen. Door congestiemanagement kan in deze gebieden netcongestie mogelijk worden verminderd of zelfs verholpen en kan er ruimte ontstaan om transportcapaciteit te geven aan bestaande en nieuwe gebruikers van het gebied.

Voor het oplossen van netcongestie zet de systeembeheerder congestiemanagementdiensten (capaciteitsbeperkingscontract en redispatch) in die door aangeslotenen worden aangeboden aan de systeembeheerders. Via congestiemanagement verkoopt een aangeslotene delen van zijn vrijheid van dispatch aan de systeembeheerder. De vrijheid van dispatch is het recht van een aangeslotene om binnen zijn aansluit- en transportovereenkomst zelf te kunnen bepalen hoeveel elektriciteit te produceren (invoeden) of te verbruiken (afnemen).

Binnen de energiesector zijn marktafspraken en marktprocessen met bijbehorende gegevensuitwisseling gemaakt voor het goed laten functioneren van de congestiemanagementmarkt.

Het marktproces voor de congestiemanagementmarkt is onder te verdelen in de volgende hoofdstappen:

1. Registreren en muteren van gegevens voor toegang tot of facilitering van de congestiemanagementmarkt
2. Voorspellen en plannen van het net en het inzetten van congestiemanagement
3. Leveren van congestiemanagementdienst
4. Meten van energie om het effect van congestiemanagementdiensten te valideren
5. Valideren van transport voor het valideren van het effect van congestiemanagementdiensten
6. Factureren actieve afnemer voor de levering congestiemanagementdiensten

De gemaakte marktafspraken in de energiesector voor het goed laten functioneren van de congestiemanagementmarkt worden in detail toegelicht onder marktproces congestiemanagement